COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERININ SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİNE KATKISI
Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik-olmayan bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir. Farklı bir tanımla ; Sözel veri üzerine bina edilen mekansal özellikler sayesinde pratikte karşılaşılan problemlerin belirlenmesi, analiz edilmesi ve çözülmesine olanak sağlayan bir teknolojidir. Söz konusu bu teknolojinin anahtar kelimesi olan Coğrafya ise esasında mekansal olan ya da diğer deyişle dünya üzerindeki bir konumla ilişkilendirilmiş olan anlamında kullanılmaktadır. Mekansal veri ile birlikte kullanılan sözel veri, mekansa l bir objeye iliştirilen özellikler ( attribute data ) olarak ifade edilmektedir.
Mekansal ve sözel verinin birlikte kullanımına bir örnek olarak okulları verebiliriz. Herhangi bir okulun bulunduğu konum bilgisine mekansal veri ( spatial data ); okula ait isim, verilen eğitimin detayı, öğrenci kapasitesi gibi diğer bilgilere ise sözel veri ( attribute data ) denebilir. Mekansal ve sözel nitelikleri bilinen okullar verisi üzerinde yapılabilecek analizlerle, seçilen bir nokta etrafındaki 50 km lik alan içerisinde bulunan ilkokulların sayısı ya da bu alan içerisindeki ortaöğretim öğrenci kapasitesi rahatlıkla analiz edilebilir ve bu analiz karar vericinin planlama faaliyetlerine önemli katkılar sunabilir. Bu şekilde, sözel ve mekânsal nitelikteki verinin birlikte kullanılmasıyla CBS, mekansal analizler yapabilme yeteneğini sunarak problem çözmede etkili bir teknik olarak belirmektedir.
Günümüzdeki uygulamalarda CBS faaliyetleri, birçok seviyede ele alınabilir. En temel manada CBS, kartografya ve harita üretiminde kullanılmaktadır. Fakat CBS 'nin asıl gücü, sözel ve mekânsal verinin analizinde kullanılan istatistik ve mekansal yöntemlerdir. Söz konusu bu analizler sonucunda türetilen anlamlı bilgi ise karar vericiye karar vermesi yönünde sağlıklı bir ortam hazırlamaktadır.